15 برابر شدن آثار تاریخی خراسان رضوی، علت تمایل بعضی مالکان برای تخریب آثار - پرسینا بلاگ

مرجان اکبری با حضور در تحریریه خبرنگاران گفته، مالکین قطعا به موضوع مالی توجه دارند و زمانی که بدانند چیزی را که دارند می تواند در پروسه ای قرار گیرد که قیمت آن قابل مقایسه با قیمت های روز دیگر املاک نباشد، قطعا حاضر به تخریب نخواهند بود، اما متاسفانه به هر دلیلی خلاء این فضا همچنان وجود دارد و در صورت ثبت ملک، همه خود را به نوعی متضرر آثار تاریخی می دانند.

وی در خصوص روند تکمیل و رشد قانون های مربوط به حفاظت از آثار تاریخی یادآور شد: توجه به آثار باستانی و تاریخی از دوره ناصرالدین شاه قاجار مطرح شد و باستان شناسان غربی در ایران قراردادهایی را با ناصرالدین شاه بسته و مجوزهایی را دریافت می کردند و اجازه داشتند که بر روی آثار تاریخی اقدامات باستان شناسی انجام دهند.

وی ادامه داد: رفته رفته قانون هایی پس از دوره مشروطه، یعنی از 1285 وضع شد که ابتدا این قانون ها حول بحث های گمرک و خروج اشیا بود. پس از آن به صورت جدی تر موضوع قانون سال 1309 انجمن آثار ملی را داریم که قانون دقیق و خوبی است و در سال 1311 نظام نامه ای برای آن تنظیم شده است.

اکبری بیان نمود: در کارنامه انجمن آثار ملی نوشته شد که هدف از تشکیل این انجمن، ایجاد علاقه عامه مردم به آثار باستانی کشور است و از آن جا که در این جا، چالش حفاظت از آثار چندان پررنگ دیده نشده، از سال 1342 به بعد، قوانینی مرتبط با تشکیل سازمانی تحت عنوان حفاظت آثار باستانی ایجاد شد.

وی ادامه داد: همچنین بعد از انقلاب اسلامی در سال 1364 سازمان میراث فرهنگی، تشکیل و در آن جا هدف، یک هدف انقلابی تحت عنوان بقا و رقای جامعه در حفظ آثار تاریخی در نظر گرفته شد که این یک هدف ایده آل است و امیدواریم به آن برسیم.

اکبری با تاکید بر این که چهار واژه ارتقا، کیفیت، زندگی و ساکنان هریک حرفی برای گفتن دارد و پایه ای برای توسعه پایدار است، توضیح داد: علاقه شما به محلی که در آن زندگی می کنید، حق و حقوقتان نسبت به کیفیت زندگی که باید داشته باشید از این واژه ها استخراج می گردد و ارتقا نیز نهایت ایده آل ما را رقم می زند.

وی اضافه کرد: به عقیده من اگر شعار ارتقای کیفیت زندگی ساکنان را همه دستگاه ها مد نظر قرار دهند، خلاء وجود نخواهد داشت و حتی به نوعی فرد مالک این موضوع را در دستور کار خود قرار می دهد و ما هم در کنار این موضوع که علاقه مندیم همه افراد از این دستور منتفع شوند، صیانت از ارزش ها، نه فقط کالبدی که به شکل محتوایی را نیز مد نظر داریم.

وی با اشاره به آمار آثار تاریخی ثبت شده در سطح استان اظهار کرد: تا این تاریخ 1566 اثر ثبت شده داریم که البته ثبت این آثار در گذشته های دور و از سال 1310 شروع شده و تاکنون نیز جریان دارد. در سال 1374 آثار ثبتی استان خراسان بزرگ شامل خراسان شمالی، رضوی و جنوبی 90 اثر ثبتی بود و پس از آن، یعنی از سال 1375 به بعد، رشد قابل ملاحظه ای یافت و آثار استان خراسان رضوی اکنون مشخصا بالغ بر 15 برابر شده است.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی بیان نمود: در گذشته ها و از سال 1310، آثار ثبتی تحت عنوان آثار غیر منقول ثبت می شده است. یعنی ابنیه تاریخی، محوطه ها و نهایتا مجموعه های تاریخی را شامل می شد. پس از آن به آثار ناملموس توجه شد و موضوع مکان رویدادهای انقلاب اسلامی و نیز آثار منقول مورد توجه نهاده شد. به علاوه آثار طبیعی نیز از سال 1382 مد نظر بود، ضمن این که موضوع ثبت جهانی که از گذشته ها موجود بود، همچنان جریان دارد.

اکبری با اشاره به آثار ثبت جهانی شده در استان گفت: در حال حاضر ما تنها یک اثر را به صورت مشترک ثبت جهانی داریم؛ قنات های ایرانی که در خصوص استان ما شامل قنات قصبه می گردد. به فکر ثبت جهانی آثار بیشتری هستیم. در ضمن پیش بینی ما حدود هشت اثر است که زیرساخت های آن در حال حاضر مهیا شده و از آن جا که باید استانداردهای بین المللی را برای این موضوع داشته باشد و یونسکو معین کننده آن است، طبیعتا زمان و هزینه زیادی را می برد و امیدواریم که بتوانیم امسال یا سال آینده یک اثر را برای استان ثبت جهانی داشته باشیم.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی اظهار داشت: مدیر کل دستور داده اند تا کل آثاری که شناسایی شده، ولی به ثبت نرسیده است را در دستور کار قرار دهیم؛ امیدواریم بتوانیم تا انتهای سال 98، تعداد 500 اثر را به روالی مطلوب برسانیم.

اکبری ادامه داد: در خصوص آثار شناسایی شده باید گفت، از همه این مجموعه آثار اعم از منقول، ناملموس و غیر منقول، در استان خراسان با توجه به پیشینه تاریخی آن، حدود 100 هزار اثر پیش بینی شده است، اما برای این تعداد هنوز فهرستی تهیه نشده که البته در حال حاضر فهرستی داریم که حدود 6 هزار اثر را در در خود جای داده است.

وی گفت: در بسیاری از آثاری که صرفا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، حمایت های تفاهم نامه های مشارکتی را داریم، به این معنا که 50 درصد سازمان میراث فرهنگی و دولت و 50 درصد نیز مالک در مرمت و احیای آثار هزینه می نماید. البته به تبع این که پروژه ها می تواند هزینه بر باشد، رقم میراث فرهنگی کم و بیش ناچیز است، ولی در جاهایی انجام می گردد که ضروری بوده و از توان مالک خارج است، لذا شاید بتوان گفت با چنینی رقمی مالک خیلی زود نتیجه نگیرد، ولی در حال حاضر دولت این میزان را پیش بینی نموده و سقف آن هم چیزی حدود 50 میلیون و ماکسیمم 100 میلیون است که در سال می تواند به پروژه اختصاص یابد.

اکبری همچنین در خصوص صندوق احیای آثار تاریخی گفت: در گذشته و از همان سال های اول ادغام سازمان میراث فرهنگی، صندوق احیای آثار تاریخی برنامه ریزی شد. این صندوق اساس نامه خوبی دارد، ولی متاسفانه از تمام وجوه اساس نامه بهره برداری نمی گردد. با این حال، در استان های دیگر واگذاری های خوبی انجام شده، اما باید گفت در خراسان رضوی از حداقل واگذاری برخوردار بودیم و در سال گذشته یک مورد کاروان سرای شریف آباد برای احیا عنوان شده که در حال حاضر در دست اجرا است.

وی در پاسخ به سوالی در این خصوص که آیا واگذاری ابنیه تاریخی به بخش خصوصی در نهایت به ضرر میراث فرهنگی است یا خیر، بیان نمود: خوشبختانه قانون گذار در این خصوص پیش بینی هایی را نموده که نظارت همچنان با سازمان میراث فرهنگی است و حتی اگر واگذاری بهره برداری را صندوق احیا صورت می دهد، تضمین های معتبری را دریافت می نماید و حتی اجازه لغو سوء قراردادها را دارد.

گفت وگو از مهدی نعیمیان راد و فاطمه طالبیان شریف

سفرهای ادلیا: سفرهای ادلیا: ارزانترین تورهای مسافرتی اروپایی، آسیایی و کانادا